Kanada’da İş Kurma Mevzuatı

Kanada’da İş Kurma Mevzuatı
Kanada’da şirket kuruluşu oldukça basite indirgenmiş durumdadır. Kanada içinde ya da Kanada
dışında ikamet edenler, şahsen ya da internet aracılığıyla şirketlerini kurabilmektedirler. Kanada’da
ikamet edenler ikamet adresi göstermek durumundadırlar. Kanada dışında ikamet edenler ise
durumlarını kuruluş belgelerinde belirtmek zorundadırlar.
Ülkede şirket kurmak isteyen ve Kanada vatandaşı olmayan yabancı yatırımcılar, Kanada Yatırım
Kanunu hükümlerine tabidir. Bu çerçevede öncelikle hükümet ile bağlantıya geçerek bildirimde
bulunmak ya da gözden geçirme başvurusu yapmak gerekmektedir. Şirket kurma hükümleri federal
ve yerel kanunlara tabi olabilmektedir. Eğer tek bir bölgede faaliyet gösterecek şirket kuruluyorsa o
zaman o bölgenin yerel kanunları geçerli olmaktadır. Eğer şirket Kanada’nın birkaç eyaletinde
birden faaliyet gösterecekse federal hükümlere tabi olacaktır. Ayrıca bankalar gibi bazı iş kollarında
sektör spesifik hükümler uygulanmaktadır.
Ülkede şube açmak ise iki şekilde olabilmektedir. Eğer şube sadece bir şehirde faaliyet gösterecekse
şubenin ve şube isminin yerel tescil bürolarında tescil ettirilmesi gerekmektedir. Birden fazla
bölgede, ya da eyalette, ya da ülke çapında faaliyet gösterecek şubeler ise eyalet ya da bölge tescili
yaptırmalıdır. Bir yabancı şirketin Kanada şirketler hukukuna tabi olan şubeleri ülkede aynen
Kanadalı şirketler gibi hak ve yükümlülüklere tabi olmaktadır. Aynı durum irtibat büroları için de
geçerlidir.
Şubeler, Kanada içinde gerçekleştirdikleri faaliyetlerden doğan borç ve yükümlülüklerden sadece
kendi başlarına sorumlu olmakta, şubenin bağlı olduğu yabancı şirket etkilenmemektedir. Ülkede
joint venture için özel bir yasal düzenleme mevcut değildir. Bu tarz faaliyetler sadece taraflar
arasında yapılan sözleşmelerle düzenlenmektedir. Yapılacak joint venture sözleşmesi, işbirliği ya da
ortak faaliyetlerin sınırlarını kesin olarak belirlemeli, tarafların katkısını, karların paylaşımını ve
yönetim biçimini ortaya koymalıdır.
Kanada’da Yatırımlara Sağlanan Teşvikler
Ülkede yabancı yatırımlara doğrudan sağlanan bir vergi avantajı ya da muafiyeti bulunmamakla
beraber uygulanan vergi oranları diğer G7 ülkelerine göre daha düşüktür. Diğer taraftan ülkenin
İhracat Geliştirme Ajansı (Export Development Corporation-EDC) Kanadalı ihracatçılara ve
yabancı yatırımcılara ticaretle ilgili finansman ve risk yönetim hizmetleri sağlamaktadır.
Ayrıca ülkede kurulmuş şirketlerin desteklenmesi amacıyla “Bilimsel Araştırma ve Deneysel
Gelişim Programı, “Endüstriyel Araştırma Destek Programı” gibi çeşitli destek programları
uygulanmaktadır.
Kanada yatırım ortamı ve devlet yardımları eyaletten eyalete farklılık gösterebilmektedir. Yatırımın
büyüklüğüne göre ya da yer aldığı sektöre göre faydalanılacak devlet yardımı farklılık arz
etmektedir. Büyük çaplı yatırımlar için, Başbakanlığa bağlı olarak çalışan yatırım kurumu
(www.investincanada.gc.ca) ile temas kurulmak suretiyle yatırımın her safhasında bürokratik ya da
ekonomik yardımlardan faydalanmak mümkündür.
Kanada’da Şirket Birleşmeleri ve Marka Satınalmalar
Doğrudan Yabancı Yatırımlar, yerli bir firmanın diğer bir ülkede yeni şirket kurmasından (greenfield
investments), diğer ülkede yerleşik bir şirket ile birleşmesine (mergers) veya o ülkede yerleşik bir
şirkette kontrol sağlayacak miktarda hisse satın almasına (acquisitions) kadar uzanmaktadır.
Dünyadaki DYY’nin önemli bir kısmı sınır ötesi şirket birleşmeleri veya satın almalar şeklinde
gerçekleşmekte olup, bu durum Kanada için de geçerliliğini korumaktadır. 2009 yılında Kanada’nın
yurt dışında gerçekleştirdiği satın alma ve birleşmelerin hacim olarak % 56,8’i Kuzey Amerika’da,
Kanada içinde gerçekleşen satın alma ve birleşmelerin % 55’i yine Kuzey Amerika kaynaklı
olmuştur. Kanada’da sınır ötesi şirket birleşmeleri ve satın almalar konusuna özel bir politika
izlenmemekte, ülkeye DYY çekilmesi ve ülkenin rekabet gücüne ve ekonomik kalkınmasına katkı
sağladığı için Kanadalı şirketlerin uluslararası pazarlarda DYY yapması teşvik edilmektedir.
Kanadalı şirketlerin yurtdışında yapacakları yatırımlar konusunda, Dışişleri ve Uluslararası Ticaret
Bakanlığı tarafından uygulanan Küresel Ticaret Destek Programı (Global Commerce Support
Program) altında yer alan Yatırım İşbirliği Programı (Investment Cooperation Program-INC) ve
Kanada İhracat Geliştirme İdaresi tarafından sağlanan destekler olmak üzere iki önemli destek
programı ön plana çıkmaktadır. Kanada Hükümeti, küresel ticaret stratejisi ile yurt dışı ve yerli
yatırım, ihracat, hizmetler, üretim gibi ekonominin tüm sektörlerini birlikte değerlendiren bir
politika izlemektedir. Hükümet, yurt içinde ve yurt dışında yatırım konularında firmaların
karşılaştığı engellerin tespiti ve çözüme kavuşturulması amacıyla da sürekli olarak ilgili şirketler ve
taraflardan bilgi toplamaktadır.