Kanada Sosyal Güvenlik

Kanada’da Sosyal Güvenlik Sistemi

Kanada sosyal güvenlik sistemi aşağıdaki unsurları içerir:

 

Emeklilik Gelir Sistemi

 

Kanada’da emeklilik gelir sistemi çeşitli programları içeren bir kamu sistemi ve işverenler tarafından karşılanan mesleki emekliliklere dayalı bir özel sistem olmak üzere iki ayrı sistemden oluşur.

 

Kamu Emeklilik Sistemi

 

Kamu emeklilik sistemi üç ayrı tabakadan oluşur:

 

Bu tabakalardan birincisi 65 yaş ve üzerindekilerin hepsine kapsayıcı bir sabit miktardan emekli maaşı ödeyen program olan Yaşlılık Emekliliği’dir. Sadece Kanada’daki ikamet süresine dayalıdır.

 

İkinci tabaka Ek Gelir Garantisi ve benzeri bölgesel desteklerden oluşur. Yaşlı Kanada’lılar için garanti edilmiş bir yıllık gelirden oluşur. Ek Gelir Garantisi Yaşlılık Emekliliği’nden başka geliri olmayan veya geliri az olan emekliler ek bir gelir sağlamaktadır. Ayrıca altı eyalet yönetimi en fakir emekliler için Yaşlılık Emekliliği ve Ek Gelir Garantisi’nin birleşiminden oluşan özel programlara sahiptir .

 

Üçüncü tabaka plan Kanada Emeklilik Planı ve Quebec Emeklilik Planı’ndan oluşur. Kanada Emeklilik Planı 1966’da kurulan bir federal-bölgesel plandır. Zorunlu katılımı öngören bir sosyal sigorta programıdır. Prim ödeyicilerine emeklilik, maluliyet veya  ölüm  nedeniyle  kazançlarının  kaybına  karşı  temel  bir  gelirin  korunmasını sağlar. Quebec Yönetimi’nin yönettiği Quebec Emeklilik Planı’nın işletildiği Quebec hariç Kanada çapında bu sigorta Kanada Emeklilik Planı olarak işler. Kanada Emeklilik Planı ve Quebec Emeklilik Planı ayrıca maluliyet aylığı, sağ kalan eş aylığı, malul bir katılımcının çocuklarının hakları, yetim hakları ve ölüm hakları dahil bazı hakları da sağlar. İki emeklilik planı da işçi ve işverenden bordro üzerinden eşit olarak kesilen vergilerle finanse edilir .

 

Emeklilik aylık programları, sosyal politika reformlarının merkezinde yer almıştır. 1997’de Federal ve Bölgesel Yönetimler arasında Kanada Emeklilik Planı, yeni öne sürülmüş bir Yaşlıların Hakları Planı (2001’de yürürlüğe girmiştir) ve emeklilik tasarruflarını iyileştirmek ve vergi indirimini genişletmek üzere değişiklikler getirilmiştir .

Kanada’da Yaşlı Hakları

 

Son 30 yılda yaşlıların hakları üzerine en belirgin politika inisiyatifi olarak görülen Yaşlı Hakları Programı Yaşlı Emekliliği, Ek Gelir Garantisi, Yaş Kredisi ve Emekli Aylık  Kredisi’nin yerini almak  üzere uygulamaya konulmuştur. Bu uygulamayla ortalama ve düşük aile geliri olan yaşlıları hedeflenmesi, hak ve gelir eşiğinin tamamen enflasyona endekslenmesi, vergiden muaf tutulması ve en düşük gelirli yaşlıların haklarını yılda bir miktar artırmak ve Yaşlı Emekliliği ile Ek Gelir Garantisi birleşiminin üzerinde bir gelir sağlanmasını amaçlamıştır.

 

Kanada Emeklilik Planı

 

Şubat 1997’de federal ve bölgesel yönetimler Kanada Emeklilik Planı’nın mali sürdürülebilirliğini sağlamak, daha adil ve gelecek nesiller için daha karşılanabilir hale getirmek için değişiklikler yapmışlardır.

 

Kanunen saptanan takvime göre, işçiler ve işveren tarafından eşit olarak ödenen   Kanada   Emeklilik   Planı   katılım   oranlarının  2016’ya   kadar   %10.1’e yükselmesi öngörülmüştür. Reformu yapılan Kanada Emeklilik Planı anlaşmasının anahtar özellikleri gelecek nesiller için %10’u aşmamasını sağlayacak şekilde katılım oranlarının artışının hızlandırılması, Kanada Emeklilik Planı fonuna yönetimler tarafından dokunulamaması, çeşitlendirilmiş bir güvenceler portföyüne yatırarak gelir oranının iyileştirilmesi ve hakların uygulanmasının yaygınlaştırılması ve yükselen maliyetleri hafifletmek için bazı maliyetlerin hesaplanma şeklinin değiştirilmesidir.

 

Özel Emeklilik Tasarrufları

 

Özel emeklilik sektörü Kanada’da İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hızla büyümüştür (9:44). Özel emeklilik tasarruflarını daha adil ve daha etkin hale getirmede yardımcı olmak üzere çok sayıda değişiklikler uygulamaya koyulmuştur. İşçilere yıllık Kayıtlı Emeklilik Tasarruf Planı, katılım sınırlarını azaltmaksızın ilave emeklilik haklarını satın almak için ilave katkılar yapma seçeneği sağlayan esnek emeklilik planlarına uymak için kurallar geliştirilmiştir. Bu iyileştirmeler, istihdam durumuna bakmaksızın tüm Kanadalılar için vergi indirimli emeklilik tasarrufu imkânlarına adil ve eşit erişimi sağlamayı amaçlamaktadır. Kanada’da yeniden düzenlenmiş emeklilik gelir sisteminin üç dayanağının, yeterli emeklilik gelirleri inşa etme fırsatını vererek tüm Kanadalılara emeklilik desteğini garanti edeceği öngörülmektedir. Yaşlılık Hakkı ve Kanada Emeklilik Planı ile Quebec Emeklilik Planı düşük gelirli yaşlılara gelir replasmanının en az %70’ini sağlayacaktır. Mütevazı ve orta gelirli yaşlılar için, kamu aylıkları ve vergi yardımlı özel tasarrufların birleşimi

%70 gelir sağlanmasını mümkün kılacaktır.

Bölgesel Ve Yerel Haklar

 

Bölgesel ve yerel yönetimler, yaşlılara yardım etmek için çeşitli haklar ve programlar sunmaktadır. Bunlar bölgelere göre değişmektedir ve gelir, ulaşım ve barınma  yardımı,  sağlık  programları,  vergi  yardımı  ve  bazı  durumlarda  sosyal yardımı içerebilmektedir.

Kanada’da işsizlik Sigortası

 

İşsizlik sigortası şemaları, arzulanan amaçlara erişmek için ayarlanabilen çok sayıda politika özelliğine sahiptir. Bu özellikler kapsamı belirleyen liyakat kuralları, işsizlik sigortası için kalifiye olmak üzere gerekli belirli bir asgari sigortalı çalışma haftası sayısına ait yeterlilik dönemi, yerine konulacak geçmiş kazançların yüzdesini yansıtan  bir  hak  oranı  ve  bir  alıcının  işsizlik  sigortası  şemasında  kalabileceği zamanın uzunluğu veya bir hak süresinin belirlenmesidir.

 

Ücretli işgücünün çoğunluğu işsizlik sigortası tarafından kapsanmaktadır. Başlıca istisnaları 65  yaş  ve  üstü  olanlar, serbest meslek  sahipleri, haftada 15 saatten az çalışanlar ve azami sigortalanabilir haftalık kazancın %20’sinden az kazananlardır. Genel olarak Kanada işgücünün %90’ından fazlası işsizlik sigortası tarafından kapsanmaktadır.

 

Yeterlilik süresi veya işsizlik sigortası için kalifiye olmak üzere gerekli geçmiş sigortalı istihdam haftalarının asgari sayısı 12 ile 20 arasında değişmektedir. Gelir tedariği veya hak oranı %55’tir. Başvuranın geçmiş kazançlarının %55’i işsizlik sigortası tarafından yerine konulmaktadır. Düşük kazançları olanlar için veya bakmakla yükümlü kişileri bulunanlar için bu oran %60’a çıkarılmıştır .

 

Kanada’da işsizlik sigortası yaklaşık işçilerin %3 ve işverenlerin %4’lük primleriyle bordro vergilerinden finanse edilmektedir .

 

İşsizlik Sigortası halen Kanada’da en büyük gelir güvence programıdır .

 

Kanada’da Sakatlıkları Olan Kişiler İçin Programlar

 

Sakatlık Vergi İndirimi ve Yarı Zamanlı Bakım İçin Vergi İndirimi olmak üzere iki ana federal program sakatlıkları olan Kanadalılara destek sağlamaktadır. Bu programların amacı, günlük faaliyetlerini belirgin şekilde kısıtlayan ciddi bir fiziksel veya zihinsel sakatlığı olan vergi mükelleflerinin federal ve bölgesel vergilerini azaltmaktır. Yarı Zamanlı Bakım İçin Vergi İndirimi’nin amacı, akraba olmayan bir yetişkin tarafından, sakatlıkları olan ve ücretli işgücü içinde olan ve ciddi bir yetmezliği olan kişiye sağlanan yarı zamanlı bakımın maliyetini azaltmaktır .

 

Kanada’da Çocuk Hak Programları

 

Ulusal Çocuk Hakkı, çocuk fakirliğini önlemeye yardımcı olmak ve azaltmak amacıyla 1998’de uygulamaya konulan federal-bölgesel-yerel bir ortak insiyatiftir. Net gelirleri belirli bir oranın altında olan aileler için federal hakları artırmıştır.

 

Kanada’da Sağlık Güvencesi

 

Kanada, 10 bölgesel ve 3 yerel sağlık güvence planlarının birleşmiş bir hali şeklinde tarif edilen, baskın olarak kamu tarafından finanse edilen ve özel olarak sunulan bir sağlık sistemine sahiptir.

 

Ulusal Sağlık güvencesi programının sağladığı hastahane ve hekim hizmetlerine ilave olarak, bölgeler ve eyaletler yaşlılar, çocuklar ve yardıma muhtaç kişiler olmak üzere nüfusun belirli grupları için ulusal sağlık güvencesi çerçevesinin dışında kalan diğer sağlık hizmetleri için kamu hizmeti sağlamaktadırlar.

Bu destek sağlık ve yardımcı sağlık hizmetlerine ilave olarak, sıklıkla reçeteli ilaçları, diş bakımını, göz bakımını, protezler ve tekerlekli sandalye gibi yardımcı donanım ve cihazları içermektedir.

 

Bölgeler ve eyaletler bazı ilave haklar sağlamakla birlikte, destek sağlık hizmetleri geniş oranda özel olarak finanse edilmektedir ve Kanadalılar bu güvence kapsamında olmayan sağlık hizmetleri için özel ödeme yapmak zorundadırlar.