Kanada’da İlköğretim Eğitimi
Kanada’da eğitim biriminin bağlı olduğu ulusal bir sistem ya da federal düzeyde bir yapılanma yoktur. Güçler ayrılığı bünyesindeki her federal yapının içinde korunmak üzere Kanada anayasasının 1867. Maddesi şunu garanti eder: Her bir eyaletin kendi yasama kurulu eğitimle ilgili olan yasal mevzuatını yapmakla yükümlüdür. 10 eyalet, 3 toprak parçasından oluşan 13 bölge bakanlık ya da birimleri ilköğretim, ortaöğretim, teknik ve mesleki eğitim ve ortaöğretim sonrasının organizasyonu, yürütülmesi ve değerlendirilmesinden sorumludur. Bazı bölgeler birkaç farklı bölüm ya da bakanlıktan oluşur. Bu birimler görev dağılımlarını ilköğretim, ortaöğretim ve ortaöğretim sonrası, mesleki eğitim olarak paylaşmışlardır.
Kanada devlet okulları 1980’li yıllardan bu yana uluslararası öğrencileri kabul etmekte olup İkinci Dil olarak İngilizce (ESL) eğitimi dâhil gelişmiş altyapı ve destek olanaklarına sahiptir ve aile yanında konaklamalı programlar dikkatle denetlenir. Neredeyse tüm devlet okullarında karma eğitim uygulanır ve lise mezuniyet programları ya da haftalık, aylık veya bir ya da iki yıllık daha kısa süreli programlara uluslararası öğrenciler kabul edilebilir. Çoğu ilköğretim okulu küçük yaşta öğrencileri kısa süreli ve tam yıllık programlara kabul eder.
İstatistiki verilere göre Kanada’da yaklaşık 15.500 okul bulunuyor. Bunların 10.100’ü ilköğretim, 3.400’ü ortaöğretim, 2.000’i karma olarak hem ilköğretim hem de ortaöğretim düzeyinde eğitim veriyor.
Kanada’da Eğitimin Kademeleri:
Okul Öncesi: Zorunlu eğitim kapsamında değildir.
İlkokul (Elementary): 1. sınıftan 6. sınıfa veya 8. sınıfa kadar eğitim veren kurumlardır.
Ortaokul (Middle level): Bazı bölgelerde lise eğitimi ile birlikte verilmektedir.
Lise (Secondary): Akademik Program, Çıraklık Mesleki ve Teknik Eğitim verilir.
Lise Sonrası Eğitim (Post Secondary): Kolejler (1+4), Üniversiteler (3-4 yıllık)
Tüm yerel yönetimler farklılıklar da olsa okul öncesi eğitim kurumuna sahiptir. Okul öncesi eğitim zorunlu olmamakla birlikte, tüm Kanada geneline beş yaşındaki çocukların %95’i okul öncesi eğitimi alırken, dört yaşındakilerin %40’ı kreşe kayıtlı bulunuyor. Bu kurumlardaki program yoğunluğu tam gün, yarım gün programlarına ve yerel yönetimlere göre değişiyor.
Kanada’da zorunlu eğitim süresi, 6 ile 16 yaş arasında 10 yıl sürer. Okul öncesi eğitim 3-5 yaş arasındaki çocuklara verilirken, ilköğretim eğitimi 6-14 yaş grubu arasındaki çocuklara verilir ve 6 ile 8 yıl arası sürer.
İlköğretim okul müfredatının önemle vurguladığı konular dil, matematik, sosyal bilimler, fen, sağlık, beden eğitimi ve sanattır; bazı yerel yönetimler ikinci dil eğitimine de vurgu yapar.
Kanada ilköğretim sistemi yaş olarak 6-11 yaşlarını kapsarken sınıf olarak ise eyaletlere göre değişir ve 1. sınıftan 6. veya 8. sınıfa kadar olan dönemi kapsar.
Kanada’daki tüm devlet okulları eyalet bazında onaylanmış, standart bir müfredat izler. Sadece devlet tarafından belgelendirilmiş öğretmenler bu okullarda görev alabilir ve kamusal olarak finanse edilir. Her bir eyaletteki eğitim sistemi çok sayıda benzerlik içerirken, her biri bölgesinin kültür ve tarihini yansıtacak kendine özgü bir müfredata ve kendi yönetmeliklerine sahiptir.
1-6. sınıflarda okutulan temel dersler; Birinci Dil (İngilizce veya Fransızca), Bilim, Matematik, Görsel Sanatlar, Sosyal Çalışmalar, Sanat ve Tanıtım, Beden Eğitimi ve Sağlık Eğitimi, bazı bölgelerde ise ikinci yabancı dil (Fransızca veya İngilizce) öğrenimini içerir.
İlkokul ve ortaokulun programları; okuryazarlık ve iletişim, problem çözme, insan ilişkileri, teknoloji alanlarında öğrenme becerileri kazandırılmasını hedefler.
İlköğretimden orta öğrenime geçişte sınav sistemi yoktur ve öğrencinin genel başarısı göz önünde bulundurulur.
Kanadalıların %95’inden fazlası kendi çocukları için devlet okullarında eğitimi tercih eder.
Kanada eğitim sisteminin kapsamlı, çeşitliliğe saygılı, geniş kitlelere hitap eden yapısı eğitimin önemine verilen değeri yansıtmaktadır.
Yazı: Ciran Derya AYGÜL ÖZTÜRK