Kanada’da Fedaral Hükümet ve Siyasi Yapı

Kanada’da Federal Hükûmet

Kanada parlamenter demokrasi ve anayasal monarşi ile yönetilen bir federasyondur. Devlet Başkanı ve hükümdarı “Kanada Kraliçesi” sıfatı ile Kraliçe II. Elizabeth’dir. Kraliçe’nin Kanada’daki temsilcisi Genel Vali’dir ve genellikle emekli olmuş eski politikacılar veya diğer seçkin Kanadalılar arasından Başbakan önerisiyle Kraliçe tarafından atanır. Genel Vali, siyaset dışı bir figür olup, Avam Kamarası ve Senato’nun çıkardığı kararnamelere kraliyet onayını sağlamak, devlet belgelerini imzalamak, parlamento toplantılarını resmen açıp kapatmak ve seçimler öncesi parlamentoyu feshetmek gibi görevleri vardır. Hem Kraliçe hem de Genel Vali çok az yetkiye sahip sadece göstermelik yöneticilerdir ve hemen her zaman Hükûmet Başkanı Başbakan’ın tavsiyesi doğrultusunda hareket ederler. Bu devlet başkanının siyasi sorumsuzluğunun bir sonucudur. Siyasi sorumluluğu olmayan devlet başkanının bu gibi yetkileri birer şeklî/sembolik yetkidir.

Devletin yasama kolu seçilmiş Avam Kamarası ve Başbakan önerisiyle Genel Vali tarafından atanmış Senatör’lerin dahil olduğu Senato’dan oluşur. Senato’da 105 Senatör vardır. Bunların 24’ü Ontario’dan, 24’ü Quebec’den, 24’ü deniz eyaletlerinden ^{(10 Yeni İskoçya, 10 New Brunswick, 4 Prince Edward Adası)}, 24’ü batı eyaletlerinden ^{(6’şar Manitoba, Britanya Kolumbiyası, Saskatchewan, Alberta)}, 6’sı Newfoundland’den ve birer kişi de bölgedelerdendir ^{(Northwest Territories, Yukon, Nunavut)}. Kanada’daki katı parti disiplini Başbakan’a Parlamento’dan geçen hemen her yasa üzerinde yüksek kontrol gücü verir.

Başbakan Avam Kamarası için seçimlerin yenilenmesine kendi takdiri ile karar verir ancak bu bir önceki seçimlerden 5 yıldan daha geç olamaz.

Genel Vali Başbakan’ı biçimsel olarak atar, atanan kişi genellikle Avam Kamarası’nda en fazla sandalyeye sahip partinin başkanıdır. Daha sonra başbakan Avam Kamarası ve senatodaki partilileri arasından uzlaşmayla belirlenmiş olanlarının Bakanlar Kurulu’na atamasını yapar.

Kanada’da üç büyük ulusal parti vardır: merkezci Liberal Parti, sağ-kanat Muhafazakar Parti, ve demokratik sosyalist Yeni Demokrasi Partisi. Bölgesel parti Bloc Québécois  Quebec’de birçok sandalyeyi elinde tutar, ayrılıkçı amaçlı ve temelde sosyal demokrat bir partidir. Başka küçük partiler de mevcuttur. Fakat Avam Kamarası’nda nadiren sandalye kazanırlar. Benzer şekilde bağımsız adaylar da nadiren seçilirler.

Muhafazakar Parti, şu anki başbakan ‘ın Justin Trudeau (Liberal Parti) ve şu anda azınlık hükûmeti olarak görev yapmaktadır. Hükûmet kurabilen diğer tek parti bir önceki hükûmeti kuran Liberal Parti’dir. Son yıllarda Kanada ABD’ye göre sol görüşe daha yakın bir toplum olarak düşünülmekteyse de Ocak 2006’daki seçimlerde ABD yanlısı Muhafazar Parti başarılı olmuş, ancak aldıkları oylar sadece azınlık hükûmeti kurmaya yeterli olmuştur.

Devletin yargı erki federal ve eyalet düzeyinde çeşitli mahkemelerden oluşur. Hem federal hem de eyalet mahkemelerinin kararları Yüksek Mahkeme’de temyiz edilebilir.

Kanada  Frankofon, NATO, G8, OECD, Birleşmiş Milletler, İngiliz Milletler Topluluğu  ve APEC üyesidir.